حجم کل صادرات فرآوردههای نفتی سالانهی ایران بین سالهای 1368 تا 1397 در نمودار بالا مشاهده میشود؛ که بر مبنای اطلاعات منتشر شده وزارت نفت، شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران است. فرآوردههای نفتی به موادی پرکاربرد، حاصل از نفت گفته میشود که طی فرآیندهایی در پالایشگاههای نفت فرآوری میشوند. این فرآوردهها بنا بر کاراییهای متفاوت و یا درخواست مشتریان از ترکیبات نفت خام میتوانند حاصل شوند. بیشترین کاربرد نفت خام در تولید سوختها و گرفتن انرژی از آن است؛ مانند بنزین. همچنین از فرآوردههای دیگر پالایشگاهها میتوان از گازوئیل، دیزل، مازوت، حلالها، نفت چراغ، الپیجی، روانسازها، پارافین، قیر و کک نفتی (مادهای سرشار از کربن) نام برد.
نوسانات موجود در صادرات فرآوردههای نفتی ایران را به عوامل متفاوتی میتوان ارتباط داد، از جمله: نوسانات قیمت ارز، اِعمال تحریمهای متفاوت علیه ایران، نوسانات قیمت نفت خام و ....
در این بازهی 28 ساله این صادرات رشدی تقریباً 109 برابری را پشت سر گذاشته است و سیر کلی نمودار صعودی است. بیشترین نرخ رشد این صادرات، در دو سال آخر این بازه واقع شده است؛ که حجم آن از 16446.1 هزار مترمکعب در سال 1393 به 29858.7 هزار مترمکعب در سال 1395 رسیده، به عبارتی افزایشی حدوداً 81.5 درصدی داشته است و رکورد صادرات فرآوردههای نفتی در صد سال اخیر شکسته شد. یکی از اولویتهای مهمی که در این سال در دستور کار شرکت ملی نفت ایران قرار گرفت، افزایش ظرفیت تولید نفت خام بود تا بتواند اثرات منفی تحریمهای بینالمللی سالهای اخیر را جبران نمایند. همچنین در سالهای قبل، ایران واردکنندهی فرآوردههای نفتی بوده است که در این سال با برنامهریزی و اجرای طرحهای بازسازی و نوسازی پالایشگاهها، اصلاح الگوی مصرف سوخت در کشور و اصلاح زیرساختهای صادراتی و بهمنظور جلوگیری از خام فروشی تولیدات پالایشگاهها رونق داده شد و ایران به صادرات این فرآوردهها دست یافت.
در سه مقطع زمانی کوتاه این روند تغییر جهت داده و نزولی بوده است. بهعنوان مثال یکی از این مقاطع سال 1391 است که در آن سال صادرات نفت خام به کمتر از روزانه یک میلیون و 130 هزار بشکه رسیده است که این رقم کمترین میزان صادرات نفت خام از سال 1361 بوده است. به تبع این کاهش، کاهش صادرات فرآوردههای نفتی نیز اتفاق افتاده است. از نظر اقتصادی این سال با دشواری و تکانههای زیادی با منشأ داخلی و خارجی همچون افزایش چندبارهی نرخ ارز، تشدید تحریمهای تجاری و مالی و پیامدهای اجرای طرح هدفمندسـازی يارانـههـا بوده است.