پروژه تحقیقات بازار در سال‌های اخیر اهمیت زیادی پیدا کرده و توجه بسیاری از مدیران و صاحبان کسب و کار به آن جلب شده است. در تمام دنیا روش‌های متنوعی برای بازاریابی محصول وجود دارد. درواقع شما به صدها روش می‌توانید یک کالا را به مردم معرفی کنید؛ اما برای این که بازاریابی و تبلیغات شما منجر به فروش شود باید به خوبی بازار هدف خود را بشناسید.

احتمالاً به عنوان یک تولید کننده یا ارائه دهنده خدمات، با مشکل بازدهی کم تبلیغات مواجهه شده و از خودتان پرسیده‌اید ایراد کار کجاست؟ آیا تبلیغاتم به اندازه کافی جذاب نبود؟ در بسیاری از موارد ایراد از تبلیغات شما نیست، بلکه مشکل عدم شناخت و بررسی صحیح بازار هدف است.

یکی از گام‌های مهم برای ارائه یک محصول جدید، افزایش فروش یا حتی راه اندازی یک کمپین تبلیغاتی، شروع پروژه تحقیقات بازار با هدف شناخت نیازها، فرصت‌ها و پرسونای مصرف کنندگان است. اگر تا به حال با اهمیت و نحوه تحقیقات بازار آشنا نشده‌اید با ما در این مقاله از بلاگ ایردا همراه باشید تا صفر تا صد یک پروژه تحقیقات بازار را به شما آموزش دهیم.

مطالعه بیشتر: تحقیقات بازار چیست؟ بررسی انواع و روش‌های تحقیقات بازار

آشنایی با مفهوم پروژه تحقیقات بازار

پروژه تحقیقات بازار، یک ارزیابی گسترده و جامع با هدف امکان سنجی برای ارائه محصول یا خدمات جدید است. این تحقیقات معمولاً به صورت مستقیم یا از طریق شرکت‌های فعال در این حوزه انجام می‌شود. شاید بپرسید پروژه تحقیقات بازار چه کمکی به کسب و کارها می‌کند؟ درواقع تحقیقات بازار به سازمان‌ها و کسب و کارها این امکان را می‌دهد تا با کشف بازارهای هدف و بررسی دقیق فرصت‌ها و موقعیت‌های موجود، تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.

برای مثال فرض کنید شما قصد واردات انواع کیف و کفش‌های چرم و لوکس دارید و می‌خواهید محصولات خود را در مغازه‌ای در شهر محل زندگی‌تان به فروش برسانید. بدون تحقیقات بازار، احتمال شکست شما زیاد است؛ زیرا انتخاب محل فروشگاه به تنهایی اهمیت زیادی دارد.

از سوی دیگر با شروع یک پروژه تحقیقات بازار شما به خوبی متوجه می‌شوید که در شهر مورد نظرتان چه تعداد فروشگاه محصولات چرم یا محصولات لوکس وجود دارد، میانگین درآمد سالانه و ماهانه مردم آن شهر چقدر است؟ و اصلاً مردم توان خرید چنین محصولاتی را دارند؟ یا چه خیابان‌ها و مناطقی برای تأسیس این فروشگاه مناسب‌تر هستند؟ و مردم تا چه حد نسبت به خرید کالاهای چرم علاقه‌مند هستند؟

اینها اطلاعات ارزشمندی هستند که برای افتتاح یک فروشگاه کوچک به آنها نیاز دارید و از طریق تحقیقات بازار می‌توانید به آن دست پیدا کنید.

کمکی که یک پروژه تحقیقات بازار به کسب و کارها می‌کند و آنها را از خسارات و ضررهای هنگفت در آینده نجات می‌دهد، بسیار گسترده‌تر از مثال فروشگاه چرم است.

ارزیابی و بررسی دقیق بازار از جهات مختلف و دسترسی به آمارهای دقیق در هر حوزه به خصوص درباره شرکت‌ها و کمپانی‌هایی که قصد خرید مواد اولیه، تولید محصول در مقیاس انبوه یا واردات آن را دارند به مراتب پراهمیت‌تر است.

آیا حتماً باید تحقیقات بازار را خودمان انجام دهیم؟

پروژه تحقیقات بازار یک کار تخصصی و بسیار زمان‌بر است به خصوص در مواردی که دیتا و آمارهای جامع و قابل استنادی وجود نداشته باشد، باید خودمان به صورت میدانی این آمار را استخراج کنیم که ممکن است وقت زیادی را طلب کند.

لذا هیچ الزامی برای انجام پروژه تحقیقات بازار توسط کسب و کارها وجود ندارد و کسب و کارها و سازمان‌ها می‌توانند تمام یا بخشی از تحقیقات بازار خود را به شرکت‌های فعال و متخصص در این زمینه محول کنند.

 ایردا یکی از شرکت‌های معتبر در زمینه استخراج انواع دیتا و آمارهای مورد نیاز جهت تحقیقات بازار است که می‌توانید در زمینه دریافت آمارها و اطلاعات دقیق و به روز شده یا انجام پروژه‌های تحقیقات بازار از آنها کمک بگیرید.

هدف از پروژه تحقیقات بازار چیست؟

مهمترین و عمده‌ترین هدف ما از راه اندازی پروژه تحقیقات بازار، ارزیابی و رصد بازارهای مرتبط با یک محصول یا خدمت خاص است. وقتی می‌خواهیم رفتار مردم را در برابر یک کالای خاص پیش بینی کنیم یا حتی برای تعیین قیمت آن کالا، از تحقیقات بازار کمک می‌گیریم.

اطلاعاتی که تحقیقات بازار به ما می‌دهد بسیار ارزشمند است و در زمینه تعیین قیمت محصول، زمان انتشار، تعیین اولویت‌دهی تبلیغاتی، تنظیم استراتژی‌ها و غیره تأثیرگذار خواهد بود. اهداف شرکت‌های مختلف از راه اندازی پروژه تحقیقات بازار متفاوت است، برخی شرکت‌ها قصد تولید یا واردات یک محصول جدید را دارند و می‌خواهند از این طریق نیازسنجی کنند.

برخی از کسب و کارها در فرآیند قیمت گذاری از آمارها و دیتاهای موجود در بازار و قدرت خرید مردم استفاده می‌کنند. بعضی دیگر برای تعیین استراتژی‌های تبلیغاتی و بازاریابی یا تعیین اولویت‌ها و تأمین منابع انسانی از این شیوه کمک می‌گیرند.

در تمامی این حوزه‌ها، تحقیقات بازار یک کار ضروری و بسیار مفید است که با نتایج و آمارهای ارزشمند باعث اتخاذ تصمیمات هوشمندانه می‌شود. به خصوص این روزها که رقابت شدیدی در بازارهای مختلف وجود دارد و صاحبان کسب و کارها تلاش زیادی برای پرزنت محصولات و بازاریابی می‌کنند، پروژه تحقیقات بازار می‌تواند به منزله یک برگ برنده برای سیستم و مجموعه شما باشد.

انواع تحقیقات بازار را بشناسید

فرقی نمی‌کند که کسب و کار شما یک کتاب‌فروشی باشد یا فست‌فود یا فروشگاه اسباب‌بازی! زمانی که بخواهید رفتار خرید مصرف کنندگان، عادت‌ها، نیازها، آینده بازار و مواردی از این دست را بررسی کنید باید یک پروژه تحقیقات بازار را استارت بزنید. اما قبل از آن باید با انواع تحقیقات بازار آشنا شوید. به طور کلی با توجه به ابزارهای موردنیاز 2 نوع تحقیقات بازار وجود دارد:

1- تحقیقات بازار اولیه

این نوع تحقیقات، ترکیبی از تحقیقات کمی و کیفی بوده و شامل فرایندهایی است که در آن خود کسب و کارها با مصرف کنندگان نهایی در ارتباط هستند یا شخص ثالثی را برای انجام مطالعات مربوطه برای جمع آوری داده‌ها استخدام می‌کنند.

این دیتاها شامل داده‌های کیفی (داده‌های غیر عددی) یا داده‌های کمی (داده‌های عددی یا آماری) است. روش‌های متنوعی برای جمع آوری اطلاعات در تحقیقات اولیه وجود دارد که بسته به نوع آن ممکن است از چند ماه تا چند سال به طول بیانجامد.

مطالعه بیشتر: تحلیل محتوای کمی و کیفی

2- تحقیقات بازار ثانویه

در این نوع تحقیقات، از دیتا و آمارهایی که توسط دیگر سازمان‌ها و رسانه‌ها سازماندهی شده است، استفاده می‌کنیم. معمولاً این اطلاعات به صورت دوره‌ای یا سالانه در وب‌سایت‌ها، مجلات، ویژه‌نامه‌ها، کتاب‌ها و غیره منتشر شده و در دسترس همه قرار می‌گیرد. جهت دسترسی به آمارهای موجود در زمینه‌های مختلف به منابع زیر مراجعه کنید:

• منابع عمومی؛ کتابخانه‌ها
• منابع تجاری؛ روزنامه‌ها، مجلات، رسانه‌های تلویزیونی و رادیویی و وب‌سایت‌ها
• مؤسسات آموزشی؛ دانشگاه‌ها و کمیته‌های تحقیقات آنها و بخش پایان‌نامه‌ها

البته ناگفته نماند که معمولاً دانشگاه‌ها، منابع معتبر و جامعی برای دریافت دیتاها و آمارها نیستند؛ اما اگر در یک حوزه خاص دچار فقر منبع بودید، می‌توانید به این مراکز نیز سری بزنید؛ زیرا شامل تعداد زیادی طرح تحقیقاتی و پایان‌نامه هستند.

در بسیاری از موارد دسترسی به آمارهای موثق و معتبر سخت و حتی گاهی غیرممکن است. از طرفی در شرایطی ممکن است در یک حوزه خاص آمارهای استانداردی وجود نداشته باشد در این حالت به جای آن که وقت زیادی را صرف تهیه پرسشنامه ها یا طراحی انواع ابزارهای اندازه گیری کنید، می‌توانید از وب‌سایت‌های معتبری همچون ایردا که آمارهای تخصصی را ارائه می‌کنند کمک بگیرید. ایردا این اطلاعات را به صورت اینفوگرافیک، جدول، نمودار و غیره در اختیار شما می‌گذارد و در صورت نیاز داده‌های پروژه تحقیقات بازار را به طور کامل برای شما تحلیل و پیش‌بینی می‌کند.

مطالعه بیشتر: انواع روش های تحقیقات بازار

مراحل انجام پروژه تحقیقات بازار

در مسیر انجام هر پروژه تحقیقات بازار، چالش‌ها و مشکلاتی وجود دارد که ممکن است کار را برای محققین سخت‌تر کند. در ادامه مراحل انجام تحقیقات بازار را توضیح می‌دهیم تا دید کامل‌تری درباره این فرآیند داشته باشید.

گام اول: اهداف خود را مشخص کنید

هدفتان از آغاز پروژه تحقیقات بازار چیست؟ این تحقیقات در چه زمینه‌ای به درد شما می‌خورد؟ آیا می‌خواهید نیازهای مردم را بسنجید یا قصدتان تحلیل رفتار مخاطب است؟ اهدافی که می‌نویسید باید پاسخی واضحی برای این سؤال باشد؛ «چرا تحقیق می‌کنیم؟»

گام دوم: نمونه را مشخص کنید

منظور از نمونه، بخشی از جامعه هدف است که محقق بتواند روی آنها تحقیق خود را انجام دهد. طبیعتاً در بسیاری از موارد نمی‌توانیم تمام افراد جامعه هدف را تک به تک ارزیابی کنیم، در این حالت باید یک نمونه از آن جامعه داشته باشیم. اگر نمونه به درستی انتخاب نشود تمام نتایج حاصل از پروژه تحقیقات بازار، فاقد ارزش و اعتبار خواهد بود و چه‌بسا منجر به خسارت و ضرر کسب و کار شود.

نمونه باید به اندازه کافی تنوع و وسعت داشته باشد تا دچار بایاس یا سوگیری کمتری شود؛ بنابراین نمونه‌ای که برای تحقیق انتخاب می‌کنیم باید به اندازه کافی بزرگ و نمایانگر ویژگی‌های جامعه باشد. این نمونه‌ها به دو روش احتمالی و غیراحتمالی یا تصادفی و غیرتصادفی انتخاب می‌شوند.

گام سوم: جمع آوری داده‌ها

در این مرحله باید داده‌های مورد نیازتان را جمع آوری کنید. پرسشنامه ها یکی از ابزارهای رایج جمع آوری داده محسوب می‌شوند. فراموش نکنید که ما نمی‌توانیم به همین راحتی تعدادی سؤال مطرح کرده و به این ترتیب پرسشنامه طراحی کنیم. پرسشنامه ها باید توسط افراد متخصص طراحی شوند و از جنبه‌های گوناگون ارزیابی شده و پایایی آنها تأیید شود.

گام چهارم: نتایج را تجزیه و تحلیل کنید

تمامی زحمات تیم شما در پروژه تحقیقات به این گام بستگی دارد. همواره در آمارهای به دست آمده از تحقیقات بازار سر نخ‌ها و اطلاعات ارزشمندی نهفته است که شما باید آنها را کشف کنید. به همین دلیل حتماً به دقت فراوان و از زوایای گوناگون اطلاعات به دست آمده را تجزیه و تحلیل کنید. در این زمینه نیز می‌توانید از تحلیلگران حرفه‌ای کمک بگیرید. اگر در این مرحله به خوبی عمل کنید، موفقیت‌های بزرگی در انتظار شما خواهد بود.

گام پنجم: تهیه گزارش

بعد از تجزیه و تحلیل، باید یک گزارش پژوهشی تهیه کنید که نشان دهد از کدام مسیرها، توسط کدام ابزارها و برچه اساسی به نتایج مذکور رسیده‌اید. در این گزارش باید ذکر کنید که چرا به سوی این تحقیق رفتید، چگونه تحقیق را انجام دادید و به چه نتایج و راه حل‌هایی رسیدید.

گام ششم: وقت تصمیم گیری است

هدف اصلی از پروژه‌های تحقیقات بازار، اتخاذ یک استراتژی یا تصمیم صحیح است. بعد از طی پنج مرحله مهم پیشین، حالا وقت آن است که بر اساس داده‌های به دست آمده تصمیمات خود را اتخاذ کنید. البته همیشه هم تصمیم گیری الزامی نیست، در مواردی نیز ممکن است نتایج چندان واضح و شفاف نباشد و مجموعه شما برای تصمیم گیری به وقت یا تحقیقات بیشتری نیاز پیدا کند. اما نکته مهم این است که در هر حالت تصمیمات شما بسیار آگاهانه و منطقی است.

تحقیقات بازار را اصولی انجام دهید

همان قدر که یک پروژه تحقیقات بازار می‌تواند اطلاعات درست و ارزشمند در اختیار شما بگذارد و در فرایند تصمیم گیری و تعیین استراتژی کمک کننده باشد، یک تحقیقات غیر اصولی هم می‌تواند گمراه کننده و خسارت بار باشد. در واقع اگر به خوبی مراحل و اصول انجام تحقیقات بازار را ندانید، چه بسا با نتایج اشتباهی که به دست می‌آورید کسب و کارتان را به ورطه شکست بکشانید.

بنابراین، با علم و دانش کافی نسبت به تحقیقات بازار اقدام کنید و اگر در این زمینه اطلاعات و شناختی ندارید بهتر است کار را به کاردان بسپارید. شرکت ایردا یکی از شرکت‌های متخصص در زمینه ارائه انواع آمار و انجام پروژه تحقیقات بازار است که می‌توانید از آنها کمک بگیرید.

خلاصه

برای به ثمر نشستن تمامی استراتژی‌ها و کمپین‌های تبلیغاتی، باید به خوبی مخاطب و بازار هدف را بشناسیم. بدون شناخت سلایق و نیازهای مخاطب و شرایط بازار تولید یا ارائه محصولات و خدمات جدید ممکن است با شکست مواجهه شود. پروژه تحقیقات بازار، فرایندی است که طی آن بازار هدف به صورت اصولی و علمی بررسی شده و تمامی ابعاد و زوایای مرتبط با آن ارزیابی می‌شود.

اطلاعات و آمارهایی که تحقیقات بازار در اختیار ما می‌گذارد در تمامی زمینه‌ها از جمله تعیین اولویت‌ها و استراتژی‌ها، تصمیم گیری‌های خرد و کلان، برنامه ریزی کوتاه و بلند مدت، قیمت گذاری و کمپین‌های تبلیغاتی قابل استفاده است.

پروژه تحقیقات بازار باید بر اساس استانداردها و طبق روش‌های علمی انجام شود تا نتایج آن معتبر و قابل استناد باشد. این تحقیقات به دو صورت اولیه و ثانویه اجرا می‌شود. توصیه می‌کنیم اگر خودتان اطلاعات و دانش کافی در این زمینه ندارید، برای رسیدن به نتایج مطلوب حتماً اجرای تحقیقات بازار خود را به یک تیم حرفه‌ای و متخصص در این زمینه بسپارید.