1402/08/14
زمان مطالعه : 6 دقیقه
انواع روش‌های تحقیقات بازار هر کدام اطلاعات خاصی را در اختیار ما قرار می‌دهند. کسب و کارهای مختلف در ابتدا باید درک درستی از انواع تحقیقات بازار داشته باشند تا بتوانند شیوه درست و متناسب با هدف خود را برگزینند.
در سال‌های اخیر استفاده از تکنیک‌های تحقیقات بازار با هدف شناخت بهتر فرصت‌ها و موقعیت‌ها، درک نیازهای مخاطب و تعیین اولویت‌ها و استراتژی‌های سازمانی بیشتر شده است. اما تحقیقات بازار روش‌های متنوعی دارد که نحوه اجرا و اطلاعاتی که در نهایت به ما می‌دهند کاملاً منحصر به فرد است.
شناخت انواع روش‌های تحقیقات بازار و انتخاب یک روش مناسب از میان آن‌ها، نخستین گام برای انجام صحیح و اصولی پروژه تحقیقات بازار محسوب می‌شود؛ لذا ما در این نوشتار از بلاگ ایردا مرجع تخصصی آمار ایران؛ شما را با انواع روش‌های تحقیقات بازار آشنا می‌کنیم.
تحقیقات بازار به ما کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه و هوشمندانه‌تری اتخاذ کنیم. کسب و کارهایی که قبل از تصمیم گیری یا اجرای استراتژی‌ها به خوبی بازارهای هدف خود را ارزیابی می‌کنند، شانس موفقیت بیشتری خواهند داشت.
اگر قصد انجام تحقیقات بازار را داشته باشید در ابتدا باید انواع روش‌های تحقیقات بازار را بشناسید تا بتوانید متناسب با هدف و جامعه مورد تحقیق، یکی از این روش‌ها را انتخاب کنید.
به طور کلی چهار روش برای تحقیقات بازار وجود دارد که عبارت‌اند از:
مطالعه بیشتر: چگونه تحقیقات بازار انجام دهیم؟
انواع روش‌های تحقیقات بازار، به چهار شیوه کیفی، کمی، پایه (اولیه) یا ثانویه قابل اجراست. اما تفاوت آن‌ها در چیست؟ هریک از انواع روش‌های تحقیقات بازار چگونه اجرا می‌شوند؟ در ادامه مطلب هر یک از این روش‌ها را توضیح می‌دهیم.
یکی از انواع روش‌های تحقیقات بازار، روش پایه یا اولیه نام دارد. در این روش ما اطلاعات مورد نظر را خودمان از بازار و جامعه هدف استخراج می‌کنیم. در واقع در این نوع تحقیق ما تولید کننده آمار هستیم و از آمارها و اطلاعاتی که دیگر منابع استخراج کرده‌اند استفاده نمی‌کنیم. تحقیقات بازار اولیه، به چهار دسته یا گروه تقسیم می‌شود:
الف) گروه‌های متمرکز: این گروه‌ها از یک جلسه مصاحبه گروهی نیمه ساختاری تشکیل می‌شوند که در آن یک فرد مصاحبه کننده یا رهبر حضور دارد. این فرد سؤالاتی از افراد می‌پرسد که پاسخ‌های گسترده و وسیعی دارند و همین باعث جمع آوری اطلاعات گسترده و متنوعی می‌شود.
این جلسات برای درک و ارزیابی سایر اطلاعات غیرکلامی از جمله زبان بدن افراد نیز بسیار مؤثر است؛ زیرا به راحتی می‌توان رفتار بدن آنان را رصد کرد. این نوع گروه‌ها، جهت مطالعه موضوعات کیفی، رضایت مصرف کننده‌ها، سیاست‌های سازمانی و دولتی، ابزارسازی، تصمیم گیری‌های حرفه‌ای، بررسی مشکلات بهداشتی و غیره کاربرد دارند.
یکی از نکات بسیار مهم در گروه‌های متمرکز، وجود یک رهبر یا مصاحبه کننده ماهر است تا بتواند به خوبی بحث را کنترل و هدایت کند و به این ترتیب مطمئن شود که بحث و موضوع اصلی تحقیق به خوبی پوشش داده می‌شود.
مصاحبه‌گر باید به خوبی همه افراد حاضر را درگیر موضوع کند. معمولاً توصیه می‌شود در این شیوه از تحقیقات، دو نفر به عنوان مصاحبه‌گر در جلسه حضور داشته باشند. یکی از افراد بیشتر کار مصاحبه را انجام دهد و دیگری یادداشت برداری کند. از دیگر نکات مهم در زمینه تحقیقات از طریق گروه‌های متمرکز، استفاده از شرکت کننده‌های مناسب است.
حتماً توجه داشته باشید که شرکت کنندگان در گروه‌های متمرکز تجربه مورد نظر و اطلاعات کافی برای تحقیق را داشته باشند. برای مثال اگر موضع تحقیق شما ارزیابی میزان رضایت از محصولات است طبیعتاً در وهله اول کسانی باید در این گروه حاضر شوند که تجربه حداقل یک بار استفاده از محصولات شما را داشته باشند.
ب) مصاحبه‌ها: در مصاحبه‌ها به صورت مستقیم سؤالات مشخصی را از افراد می‌پرسیم. آنچه که در مصاحبه اهمیت دارد صبوری و دقت فراوان به پاسخ‌های مصاحبه شونده است. در این روش باید با نهایت دقت به صحبت‌ها و پاسخ‌های فرد و حتی زبان بدن وی، دقت کنیم و به صورت عمیق وارد تفکرات و احساسات وی شویم. مصاحبه را می‌توان با توجه به شرایط به صورت حضوری، تلفنی و یا آنلاین اجرا کرد.
ج) نظرسنجی‌ها: در زمان‌هایی که بخواهیم از تعداد بسیار زیادی از افراد سؤالات یکسانی را بپرسیم این کار را با برگزاری یک نظرسنجی انجام می‌دهیم. محققین هنگامی که به دنبال جمع آوری داده‌های اولیه باشند از نظرسنجی‌ها استفاده می‌کنند. از طرفی این روش دریافت اطلاعات می‌تواند مکمل خوبی برای سایر روش‌ها باشد.
تحقیقات از طریق نظرسنجی در کنار مزایای فراوان ایراداتی هم دارد. ایرادات و خطاهای زیادی در زمینه اجرای نظرسنجی، تنظیم سؤالات و حتی فرایند پاسخ‌دهی به وجود می‌آید که در نهایت ممکن است باعث خدشه به اطلاعات و نتایج شود با این حال نظرسنجی، فراگیرترین روش برای جمع آوری اطلاعات اولیه در تحقیقات به شمار می‌رود.
از طرفی حتی اگر هیچ نقص و ایرادی هم در روند اجرای یک نظرسنجی پیدا نشود، در نهایت نتایج نظرسنجی 100 درصد قابل اعتماد و قطعی نیستند. درواقع اطلاعات حاصل از نظر سنجی‌ها، اطلاعات ارزشمندی هستند که برای تایید شدن باید توسط یک روش دیگر هم تایید شوند.
د) پرسشنامه ها: از دیگر انواع روش‌های تحقیقات بازار در بازاریابی اولیه، پرسشنامه ها هستند. پرسشنامه جزو تکنیک‌ها رایج و البته کارآمد است که در زمانی کوتاه اطلاعات زیادی را برای ما استخراج می‌کنند. تحلیل داده‌های جمع شده توسط پرسشنامه نیز بسیار ارزان و راحت است.
این روزها نرم افزارهای جامع طراحی پرسشنامه وجود دارند که کار طراحی و تنظیم یک پرسشنامه را برای ما آسان‌تر می‌کنند. به این ترتیب در مدت زمانی کوتاه یک پرسشنامه دقیق و مبتنی بر اهداف تحقیق در اختیار خواهیم داشت. از دیگر مزایای پرسشنامه این است که نیازی به حضور محقق نیست. به این شیوه بدون حضور محقق یا مصاحبه‌گر می‌توانیم متغیرهای کمی یا کیفی را اندازه گیری و رصد کنیم.
پرسشنامه ها ابزارهای مناسبی برای سنجش رفتار، نگرش، نظرات و اهداف تعداد بسیاری زیادی از افراد در سریعترین زمان ممکن و با هزینه‌ای معقول است.
از دیگر انواع روش‌های تحقیقات بازار، بازاریابی ثانویه است. در تحقیقات ثانویه به اطلاعات و دیتاهای دست دوم و دست سوم رجوع می‌کنیم. این اطلاعات و داده‌ها را از کجا باید دریافت کنیم؟ شرکت‌ها و سازمان‌های بسیاری در زمینه‌های مختلف اقدام به تحقیقات کرده و نتایج آن را به صورت آماری در منابع مختلف ثبت نموده‌اند ما نیز در تحقیقات ثانویه به جای این که خودمان اطلاعات و آمارها را استخراج کنیم به کمک این منابع، به آمارهای موردنظرمان دست پیدا می‌کنیم.
درواقع ما به جای این که وقت بسیار زیادی را صرف طراحی پرسشنامه و نظرسنجی یا مصاحبه و در نهایت تحلیل آمارها کنیم از آمارهای موثق موجود در منابع مختلف استفاده می‌کنیم. یکی از شرکت‌های موفق در این زمینه ایردا نام دارد. در هر زمینه‌ای که قصد تحقیقات داشته باشید می‌توانید با مراجعه به سایت ایردا از اطلاعات و آمارهای آن استفاده کنید.
دیگر منابع تحقیقات ثانویه عبارتند از: مقالات، کتاب‌ها، اینفوگرافی‌ها، ویدئوها، وایت پیپرها و غیره.
همانطور که گفتیم بازاریابی ثانویه یکی از انواع روش‌های تحقیقات بازار است. این روش به ما در زمینه شناخت وضعیت بازار، شناخت رقبا و رفتار آنان، بررسی آمارهای مهم درباره کسب و کارها و تعیین استراتژی‌های تبلیغاتی کمک می‌کند. این اطلاعات به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا به نحو کارآمدتری با چالش‌ها و مشکلات کاری خود کنار بیایند و در زمینه تعیین اولویت‌ها و استراتژی‌ها موفق‌تر عمل کنند.
تحقیق کیفی یکی از انواع روش‌های تحقیقات بازار است. تا اینجا دو مورد از انواع تحقیقات بازار یعنی تحقیقات اولیه و ثانویه را بررسی کردیم و حال نوبت به تحقیقات کیفی می‌رسد. منظور از تحقیقات کیفی، تحقیقاتی است که امکان اندازه گیری داده‌ها در آن وجود ندارد. این تحقیقات ممکن است به صورت اولیه یا ثانویه اجرا شوند.
اگر بخواهیم تحقیقات کیفی را به صورت اولیه اجرا کنیم، باید خودمان پرسشنامه یا نظرسنجی یا مصاحبه طراحی و برگزار نماییم. میزان رضایت مشتریان از محصولی خاص، یک پارامتر کیفی است که از طریق تحقیقات کیفی آن را رصد می‌کنیم.
برخی آمارها ممکن است به صورت کمی ثبت شده باشند؛ اما تحلیل آن‌ها به صورت کیفی انجام شود. این تحقیقات اغلب ماهیت تفسیری دارند و البته اطلاعات بسیار ارزشمندی در زمینه‌های مختلف به ما می‌دهند. نمونه‌گیری یکی از گام‌های مهم در زمینه تحقیقات کیفی است. اگر موضوع تحقیق کلی و عمومی باشد از روش نمونه‌گیری گلوله برفی و اگر زمینه تحقیق خاص و مشخص باشد از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده می‌شود.
مهمترین ویژگی‌های تحقیقات کیفی به عنوان یکی از انواع روش‌های تحقیقات بازار، عبارت است از:
شناخت انواع روش‌های تحقیقات بازار یکی از گام‌های اساسی و مهم در زمینه ارزیابی بازارهای هدف است؛ لذا توصیه می‌کنیم اگر در این زمینه اطلاعت و مهارت کافی را ندارید حتماً از مراکز آماری معتبری همچون ایردا اطلاعات و آمارهای مورد نیاز خود را دریافت کنید.
چهارمین مورد از انواع روش‌های تحقیقات بازار، تحقیق کمی است. در این روش باید تحلیل‌های آماری و عددی مختلف را جمع آوری کنیم. روش تحقیق کمی را نیز می‌تواند به یکی از روش‌های اولیه یا ثانویه اجرا نماییم.
تحقیق کمی به ما کمک می‌کند تا اطلاعات مهم و تأثیرگذاری را در زمینه کاری خود به دست بیاوریم و با پشتوانه‌ای قوی اقدام به تصمیم گیری یا تعیین استراتژی کنیم. این اطلاعات برخلاف روش کیفی، تفسیری نیستند و باید بر اساس شواهد و تجربی جمع آوری شوند.
برخی از روش‌های تحقیقات کمی بازار عبارت‌اند از؛ نرخ پرش، رتبه الکسا، تعداد بازدیدهای صفحه، سهم بازار، تعداد فالوئرها، نرخ تعامل و غیره.
مطالعه بیشتر: تحقیقات بازار کمی چیست؟
پژوهش‌های کمی، اگر به درستی اجرا شوند در نهایت اطلاعاتی صریح و شفاف در زمینه موردنظر به ما می‌دهند. این شیوه از پژوهش نیز دارای سه ویژگی عمده است که عبارت‌اند از:
در این نوشتار به انواع روش‌های تحقیقات بازار پرداختیم و گفتیم که چهار روش عمده برای تحقیقات و ارزیابی بازار وجود دارد. این روش‌ها بسته به این که موضوع مورد پژوهش چه باشد و با توجه به امکانات، بودجه و زمان موجود باید انتخاب شوند.
برای مثال اگر در یک زمینه خاص آمار و اطلاعاتی وجود نداشته باشد یا بخواهیم با صرف وقت و هزینه بیشتر خودمان اطلاعات دست اول استخراج کنیم می‌توانیم از روش تحقیقات اولیه کمک بگیریم. اگر قصد اجرای یکی از انواع روش‌های تحقیقات بازار را دارید و در این زمینه از مهارت و دانش کافی برخوردار نیستید حتماً قبل از هرگونه اقدام با یک تیم قدرتمند مشورت کنید.
شرکت ایردا یک بانک آماری بسیار گسترده و معتبر است که می‌توانید در تمامی زمینه‌ها از آن اطلاعات و آمارهای دست اول را دریافت کنید. همچنین در صورت تمایل می‌توانید انجام پروژه تحقیقات بازار خود را به ما واگذار کنید.
در سال‌های اخیر استفاده از تکنیک‌های تحقیقات بازار با هدف شناخت بهتر فرصت‌ها و موقعیت‌ها، درک نیازهای مخاطب و تعیین اولویت‌ها و استراتژی‌های سازمانی بیشتر شده است. اما تحقیقات بازار روش‌های متنوعی دارد که نحوه اجرا و اطلاعاتی که در نهایت به ما می‌دهند کاملاً منحصر به فرد است.
شناخت انواع روش‌های تحقیقات بازار و انتخاب یک روش مناسب از میان آن‌ها، نخستین گام برای انجام صحیح و اصولی پروژه تحقیقات بازار محسوب می‌شود.
لیست نظرات
نظری برای این نوشته ثبت نشده است