تفاوت تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی زمانی مهم می‌شود که بدانید در بسیاری از موارد این دو اصطلاح اشتباها به جای یکدیگر استفاده می‌شوند و حتی در عمل نیز ممکن است استراتژی‌های آنها به جای یکدیگر اجرا گردند؛ لذا تمام کسب و کارهایی که قصد اجرای تحقیقات بازار یا تحقیقات بازاریابی را دارند باید به خوبی از تفاوت تحقیق بازار با تحقیق بازاریابی آگاه باشند.

شاید در نگاه اول تفاوت تحقیقات بازار و بازاریابی چندان قابل درک و ملموس نباشد به همین دلیل هم شاهد آن هستیم که حتی گاهی اوقات افراد فعال در این حوزه نیز این دو مفهوم را به اشتباه و به جای یکدیگر استفاده می‌کنند؛ لذا اولین قدم برای موفقیت در زمینه تحقیقات بازاریابی یا تحقیقات بازار درک تفاوت آنها است. پس با ما در این نوشته از بلاگ ایردا همراه باشید.

تحقیقات بازار چیست؟

برای درک تفاوت تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی، ابتدا باید مفاهیم و تعاریف هر یک را به صورت جداگانه بدانیم. در این بخش و بخش بعدی هر یک از این اصطلاحات را برای شما توضیح می‌دهیم.  اما تحقیقات بازار چیست؟

فرض کنید تولید کننده هستید و می‌خواهید یک محصول جدید بسازید، مشخصات این محصول جدید از جمله رنگ، ابعاد و حتی قیمت تأثیر زیادی روی میزان فروش آن در آینده خواهد داشت.

شما به عنوان تولید کننده از کجا باید بفهمید که بازار آماده ارائه این محصول جدید هست یا نه؟ از کجا می‌توان میزان فروش و علاقه مردم به محصول جدید را ارزیابی کرد؟ از کجا باید میزان نیاز مردم به این محصول را اندازه گیری کنید؟ چگونه باید بهترین قیمت را تعیین کرد؟

پاسخ همه این سؤالات را در تحقیقات بازار پیدا می‌کنید. تحقیقات بازار، یک ارزیابی گسترده و جامع با هدف امکان سنجی برای ارائه محصول یا خدمات جدید است. تحقیقات بازار نگاهی دقیق به بازار هدف کسب و کارها می‌اندازد و با دقتی فراوان و از ابعاد مختلف بازار هدف یک کسب و کار را مورد مطالعه قرار می‌دهد. 

البته این نوع تحقیقات تنها به ارائه محصول محدود نمی‌شود؛ بلکه برای تعیین و انتخاب استراتژی‌های تبلیغاتی و اولویت بندی سازمانی نیز از تحقیقات بازار استفاده می‌شود.

با انجام تحقیقات بازار اطلاعات بسیار ارزشمند و مفیدی به دست می‌آورید که به شما در زمینه تعیین ویژگی‌های محصول، تعیین قیمت، اولویت بندی، انتخاب استراتژی و حتی برنامه‌ریزی‌های بلند مدت و کوتاه مدت کمک می‌کند.

تحقیقات بازاریابی چیست؟

در بخش قبلی تحقیقات بازار را شرح دادیم و حالا نوبت به اصطلاح تحقیقات بازاریابی می‌رسد. بازاریابی یا مارکتینگ مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و تکنیک‌ها برای کشف بازار و ارائه محصول است. تحقیقات بازاریابی نیز شامل تمام فعالیت‌هایی است که یک سازمان برای بررسی فرآیندها و روش‌های بازاریابی انجام می‌دهد.

در تحقیقات بازاریابی، مدیران و مسئولان یک سازمان نه روی بازار بلکه رو مارکتینگ یا بازاریابی، تکنیک‌ها و روش‌های آن متمرکز هستند. وقتی یک شرکت بخواهد محصول جدیدی را وارد بازار کند یا میزان فروش محصولات قبلی را افزایش دهد به کمک تحقیقات بازاریابی می‌تواند بهترین و کارآمدترین روش‌ها را پیدا کرده و مشتریان بیشتری را جذب کند.

در تحقیقات بازاریابی ابتدا داده‌ها جمع آوری شده و در نهایت تجزیه و تحلیل می‌شوند. مجموع این اقدامات مدیران یک کسب و کار را قادر می‌سازد تا در مورد محصولات یا خدمات خود تصمیم بگیرند و راه حل‌هایی را برای مسائل بازاریابی ارائه دهند.

به بیان دیگر تمامی فعالیت‌هایی که بخشی از بازاریابی یا مارکتینگ هستند و با نام چهار PS بازاریابی شناخته می‌شوند (محصول، قیمت، مکان و ترویج) زیر مجموعه تحقیقات بازاریابی قرار می‌گیرند.

خلاصه‌ای از مهمترین فعالیت‌های تحقیقات بازاریابی:

• تحقیقات مشتری و بازار
• تحقیقات در رابطه با محصولات
• تحقیقات قیمت
• تحقیقات در رابطه با برندینگ و تبلیغات
• تحقیقات کانال‌های توزیع
• تحقیقات توسعه کسب و کار
• تحقیقات در رابطه با فروش

با اندکی دقت تا همینجا می‌توانید یکی از مهمترین موارد تفاوت تحقیقات بازار و بازاریابی را متوجه شوید.

مهمترین تفاوت تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی

همانطور که در دو بخش قبلی گفتیم تحقیقات بازاریابی، به معنای مطالعه و بررسی فرایندهای بازاریابی، تحلیل آن‌ها و گزارش اطلاعات می‌پردازد. اهداف عمده تحقیقات بازاریابی، درک و شناخت تقاضای مشتریان و انتظارات آن‌ها از محصولات و خدمات یک شرکت است تا بتواند به تأثیرگذارترین شکل ممکن، نیازهای آن‌ها را برطرف سازد.

از طرفی تحقیقات بازار شامل تمام فرآیندهای جمع آوری، تجزیه و تحلیل و تفسیر اطلاعات در مورد یک محصول یا خدمت برای فروش آن در بازار موجود است. به بیانی دیگر، پروژه تحقیقات بازار در مورد ویژگی‌ها، عادت‌ها، موقعیت‌های مکانی و نیازهای بازار هدف یک بیزینس و رقبایی است که با آن‌ها روبه‌رو خواهد شد.

6 تفاوت تحقیق بازار با تحقیق بازاریابی

باتوجه به توضیحاتی که گفته شد، عمده‌ترین و مهمترین موارد تفاوت تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی عبارت است از؛

1- تحقیقات بازار درواقع یکی از زیر شاخه‌های تحقیقات بازاریابی محسوب می‌شود. به بیانی دیگر تحقیقات بازاریابی یکی از شاخه‌های مهم در علم بازاریابی است و یکی از زیر مجموعه‌های آن تحقیقات بازار می‌باشد.

2- تحقیقات بازار به مطالعه بازار هدف و رفتار مصرف کنندگان می‌پردازد اما تحقیقات بازاریابی روی برنامه ریزی دقیق و منطقی، جزئی و تحلیل و بررسی مشکلات و ارائه راه حل متمرکز است.

3- تحقیقات بازار روی مسائلی همچون رفتار مصرف کنندگان و جنبه‌های مختلف بازار مطالعه می‌کند اما تحقیقات بازاریابی تمام فرایندهای بازاریابی و مارکتینگ از جمله تبلیغات،  بسته بندی و غیره را مورد مطالعه قرار می‌دهد.

4- یکی از مهمترین موارد تفاوت تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی این است که در تحقیقات بازار مشخصاً روی یک بازار معین تمرکز می‌کنیم و درباره آن به جمع آوری اطلاعات می‌پردازیم اما در تحقیقات بازاریابی یک حوزه عمومی و کلی را مطالعه و ارزیابی می‌کنیم.

5- نتایجی که در تحقیقات بازار به دست می‌آید مختص همان بازار است و قابل تعمیم به سایر بازارها نیست در حالی که نتایج حاصل از تحقیقات بازاریابی جامع‌تر بوده و قابل استفاده در سایر صنایع و بازارها هم هست.

6- دیگر فرق تحقیق بازار با تحقیق بازاریابی در این است که تحقیقات بازار درباره درک بازار هدف و شرایط و امکان تولید محصولات جدید می‌باشد و تحقیقات بازاریابی درباره روش‌های نوین و متفاوت برای حفظ بازار هدف است.

گرچه تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی تفاوت‌های قابل توجهی دارند؛ اما هر کدام را که بخواهید اجرا کنید به آمارهای دقیق و موثق در حوزه کاری خود نیاز دارید. بدون وجود آمار و دیتاهای معتبر عملاً نتیجه گیری و اتخاذ راهبردهای اصلی امکان پذیر نیست. 

ایردا یکی از شرکت‌های بزرگ و موفق در زمینه تولید و ارائه انواع اطلاعات و آمارهای مختلف است.

شما می‌توانید با مراجعه به وبسایت ایردا از آمارها و اطلاعات دقیق و جامع درباره موضوعات دلخواه خود بهره‌مند شوید.

مطالعه بیشتر: منظور از شرکت تحقیقات بازار چیست؟ چه کاری انجام می دهد؟

اصلی‌ترین تفاوت تحقیق بازار با تحقیق بازاریابی چیست؟

در بخش قبلی به 6 مورد از مهمترین موارد تفاوت تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی اشاره کردیم. با این حال به نظر می‌رسد این 6 مورد را می‌توانیم در یک یا دو تفاوت اصلی خلاصه کنیم. با توجه به تمام توضیحاتی که تا اینجا درباره تعریف و تفاوت تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی گفتیم دو تفاوت عمده و اصلی را می‌توان برای این دو اصطلاح ذکر کرد که عبارت اند از:

1- تحقیقات بازاریابی مفهومی جامع‌تر و کلی‌تر از تحققیات بازار است و تحقیقات بازار جزئی از آن می‌باشد. برای مثال در مسیر اجرای تحقیقات بازاریابی ممکن است نیاز به اجرای یک پروژه تحقیقات بازار داشته باشیم.

2- نتایج حاصل از تحقیقات بازاریابی به دلیل جامع بودن قابل تعمیم به سایر صنایع و مشاغل نیز می‌باشد این در حالی است که نتایج حاصل از تحقیقات بازار صرفاً مختص همان کسب و کار و همان بازار می‌باشد.

مقایسه تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی

برای رسیدن به درکی عمیق‌تر از تفاوت تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی، در این قسمت این دو مفهوم را از جهات مختلف با یکدیگر مقایسه می‌کنیم.

تفاوت تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی از نظر معنی

تحقیقات بازاریابی به مطالعه سازمان یافته و برنامه ریزی شده کلیه جنبه‌های بازاریابی با هدف شناسایی مشکلات، ارائه راه حل و تصمیم گیری گفته می‌شود؛ اما تحقیقات بازار بخشی از تحقیقات بازاریابی بوده و به مطالعه بازار هدف و رفتار مخاطبان می‌پردازد.

تفاوت تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی از نظر سرشت و ذات

تحقیقات بازاریابی جنبه عمومی دارد و تمامی فعالیت‌های بازاریابی را در بر می‌گیرد در حالی که تحقیقات بازار ابعاد محدودتری دارد و به تجزیه و تحلیل یک بازار خاص می‌پردازد.

تفاوت تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی از نظر هدف

هدف از تحقیقات بازاریابی، بررسی و تجزیه و تحلیل کلیه اطلاعات مربوط به چهار اصل بازاریابی (افراد، قیمت، مکان و ترویج) است تا به این ترتیب مشخص گردد که چگونه تغییرات در هر یک از این جنبه‌ها روی رفتار نهایی مصرف کنندگان تأثیر می‌گذارد. در آن سو، تحقیقات بازار مربوط به تجزیه و تحلیل یک جنبه واحد از چهار اصل بازاریابی، یعنی مکان است.

تفاوت تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی از نظر نتایج

هدف نهایی تحقیقات بازاریابی برای اطمینان از اتخاذ تصمیمات اصولی در مورد فعالیت‌های بازاریابی و برطرف شدن هرگونه مشکل است؛ اما تحقیقات بازار برای تعیین میزان امکان پذیر بودن عرضه یک محصول یا خدمات در یک بازار مشخص انجام می‌شود.

تفاوت تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی از نظر جز تشکیل دهنده

تحقیقات بازاریابی بخشی از سیستم اطلاعات بازاریابی است. تحقیقات بازار یکی از زیر شاخه‌های تحقیقات بازاریابی محسوب می‌شود.

تفاوت تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی از نظر وابستگی

تحقیقات بازاریابی فرایندی مستقل است؛ اما تحقیقات بازار به تحقیقات بازاریابی وابسته است.

چرا تحقیقات بازار اهمیت دارد؟

تحقیقات بازار یکی از ارکان مهم برای رشد و پیشرفت کسب‌وکارهای امروزی است. این تحقیقات به ما کمک می‌کند تا بهترین نتایج را در مدت زمانی معین کسب کنیم. اما اگر بپرسید چرا تحقیقات بازار مهم است؟ باید بگوییم؛ زیرا این نوع تحقیق طیف گسترده‌ای از اطلاعات و آمارهای ارزشمند در زمینه‌های زیر را به ما می‌دهد؛

• برای جذب مخاطبان هدف باید در کدام بخش‌ها تحقیقات انجام شود؟
• مخاطبان هدف شما به دنبال چه اطلاعات، خریدها یا گزینه‌هایی هستند؟
• چه چیزهایی ترند صنعت شماست و در جلوی چشم مخاطبان قرار دارد؟
• چه افرادی در بازار شما حضور دارند و چالش‌های آن‌ها چیست؟
• چه عواملی در افزایش خرید و افزایش نرخ تبدیل تأثیرگذار است؟

مطالعه بیشتر: چگونه تحقیقات بازار انجام دهیم؟

سخن پایانی

در این نوشتار سعی کردیم به خوبی شما را با تفاوت‌های موجود میان تحقیق بازار و تحقیق بازاریابی آشنا کنیم.

درک تفاوت‌های میان این دو مفهوم برای سازمان و کسب و کارهای مختلف بسیار ضروری است؛ زیرا تکنیک‌ها و اصول اجرای آنها نیز متفاوت است؛ لذا برای موفقیت در زمینه تحقیقات بازار یا تحقیقات بازاریابی ابتدا باید به خوبی ماهیت و ذات آنها را بشناسیم.

قدم بعدی برای کسب موفقیت و نتایج صحیح در این تحقیقات، بهره‌مندی از بانک اطلاعاتی و آماری موثق و معتبر است. در هر زمینه‌ای که فعالیت می‌کنید دسترسی به آمار و دیتاهای دست اول و به روز مهمترین شرط برای موفقیت و تحلیل بازار است. ایردا یک سیستم جامع و کامل از اطلاعات آماری است که در هر زمینه‌ای دیتاهای دست اول و جدید را در اختیار شما می‌گذارد.